1. EXPEDITIES IN ANTARCTISCHE WATEREN

De 56 meter lange drie-mast bark EUROPA onderneemt in de winter 2008 / 2009 opnieuw vier expedities vanuit het Argentijnse Ushuaia naar Antarctica. Vanaf het meest zuidelijke punt van Argentinië steekt het schip de oceaan bij Kaap Hoorn over, de bij zeelieden bekende en beruchte Drake Passage. Tijdens deze overtocht zullen dolfijnen, albatrossen, stormvogels, jagers, sterns en meeuwen een stuk met ons meereizen. Na enkele dagen bereiken we de South Shetland eilanden, net ten noorden van het Antarctisch schiereiland. Onze ontdekkingsreis kan beginnen. In de Antarctische wateren ankeren we praktisch dagelijks in beschutte baaien. We gaan daar met de bijboten aan land voor het bekijken van gletsjers, korstmossen, zeehonden en pinguïnkolonies. Hier zal het nauwelijks of niet meer donker worden. In deze wateren zullen we ook verschillende walvissoorten ontmoeten, de meest trouwe bezoekers van de Zuidelijke Oceaan. Iets verder zuidwaards zetten we voet aan vaste wal op het Antarctisch schiereiland.

2. DE BARK EUROPA

Geschiedenis van het schip
De EUROPA is in 1911 op de Stülcken-werft in Hamburg gebouwd onder de naam ‘Senator Brockes'. De opdracht tot de bouw kwam van de Stadstaat Hamburg. Het schip zou worden ingezet als lichtschip op de Elbe. Onder de naam ‘Elbe 3' heeft ze eerst als lichtschip en later als reserveschip dienst gedaan. In 1986 is het schip naar Nederland gehaald. In acht jaar tijd is het geheel omgebouwd: het ruim werd comfortabel ingericht en het schip werd getuigd als bark; een driemast schip waarvan de voorste twee masten dwars getuigd zijn. De EUROPA is verbouwd en getuigd onder toezicht van Scheepvaart Inspectie, Bureau Veritas en Register Holland. Zowel de constructie van het schip als de uitrusting voldoen aan de hoogste eisen die worden gesteld aan de zeilende beroepsvaart.

Reilen en zeilen aan boord
Meedoen met het reilen en zeilen op een Tall Ship is een deel van de ervaring. Hoe actief u wilt deelnemen is aan u! Iedereen wordt ingedeeld in wachten om het schip te sturen, de zeilen te zetten, te brassen, te navigeren, piepers te jassen, enz. Dat betekent dat u na vier uur op wacht weer acht uur kan slapen. Als u niet kunt of wilt deelnemen aan de wachten kunt u dat vertellen aan de stuurman. Zeilervaring is niet nodig, al doende kunt u de kneepjes van het vak leren. Op Hollandse wijze, dus zonder uniformen en geschreeuw zal de bemanning u wegwijs maken in de, op het eerste gezicht, warwinkel van lijnen. Vergeefs zult u aan dek zoeken naar winches of lieren, alles gaat hier op handkracht. Geholpen door wippers, dubbele jollen, derdehandjes en jijnen, wordt de 1200 vierkante meter zeil bijgezet en getrimd. Ook zult u kennis kunnen maken met navigatie, meteorologie, schiemannen en andere dagelijkse werkzaamheden die het leven aan boord van een zeilschip bepalen. U wordt door de bemanning uitgenodigd om actief deel te nemen; niets moet, het mag! Benedendeks is alles verzorgd. De ervaren scheepskok bereidt elke dag drie maaltijden. Er zijn twee 2-persoons hutten, zes 4-persoonshutten en vier 6-persoonshutten. De hutten zijn comfortabel en hebben een eigen douche en toilet (behalve de twee 2- persoonshutten, die samen douche en toilet delen). Tijdens deze expedities zullen in de 6-persoonshutten maximaal 5 kooien bezet worden. Elke kooi is voorzien van lakens en een dekbed. Slaapzakken hoeven dus niet worden meegenomen. Met verschillende ruimtes, zoals de bibliotheek, de lounge en het dekhuis, is de EUROPA ideaal ingericht voor het maken van lange zeereizen. Deze verblijven geven u gelegenheid om u terug te trekken, bijvoorbeeld om te lezen of om een film te bekijken. In het dekhuis, met een bar, kan worden deelgenomen aan het sociale leven. Ook benedendeks ademt het schip de atmosfeer uit van clippers uit vergane tijden. De bemanning, jong en oud, is internationaal, maar de meesten zijn Nederlands.

Veiligheid
De EUROPA is solide gebouwd. Het schip is uitgerust om wereldwijd te mogen varen. Alle veiligheidscertificaten die verplicht worden gesteld door de Nederlandse wet zijn aanwezig. De ervaren bemanning, minimaal 10 personen, staat borg voor een veilige vaart; zij zijn bevoegd en hebben de vereiste papieren en diploma's.
Er zijn reddingvesten, vlotten, brandweerpakken met perslucht en een duikset aan boord. Het schip is voorzien van een brandmeld- en blusinstallatie, een EPIRB en radartransponders. Het noodhospitaal beschikt over een voorraad voorgeschreven medicijnen en verbandmiddelen. Voor de communicatie zijn er 2 VHF-zenders, 1 SSBzender, 2 Inmarsat C-terminals, een Iridium satelliettelefoon en een aantal draagbare marifoons. Voor de navigatie worden er ondermeer een radar, satellietnavigatiesystemen, een dieptemeter, kompassen en een sextant gebruikt. Er staan twee zodiacs met buitenboordmotoren ter beschikking en een reddingsloep hangt in de davits. Deze worden onder andere gebruikt voor de uitstapjes naar de wal. De EUROPA kan 18.000 liter drinkwater meenemen in tanks. Daarnaast is er een watermaker aan boord die van zeewater drinkwater maakt. Vers eten en drinken worden vlak voor het vertrek opgeslagen in de ‘stores' en koelen vriescellen. Tevens worden de dieseltanks gevuld. Deze hebben een totale capaciteit van 20.000 liter. Diesel wordt gebruikt voor de hoofdmotoren, maar ook voor de kachel en generatoren. Door het hele schip is 24 uur per dag 220 volt beschikbaar (Europese stekkeraansluiting).

3. ANTARCTICA

Ongerepte natuur
Antarctica is een grote koude witte vlakte, die tot de verbeelding van velen spreekt. Bij sommige mensen wekken de reisverhalen van Willem Barentz of van Shackleton interesse voor het noordelijke of zuidelijke poolgebied. Anderen zijn weer gefascineerd door het rijke dierenleven of de schoonheid van de ongerepte natuur. Antarctica is een van de oudste continenten van onze planeet. Het is pas enkele eeuwen bekend gebied - het laatste grote niemandsland op aarde. Alleen een handjevol wetenschappers kunnen er het jaar door verblijven. De afgelopen jaren bezochten tienduizenden mensen 's zomers het Antarctisch schiereiland. Wanneer de winter de onmetelijke witte woestijn met haar mystieke fauna en flora in haar greep neemt, en de bevroren zee het continent twee keer zo groot maakt, is er geen enkele toeristische activiteit meer mogelijk. Een aantal landen claimt territoriale rechten, maar er is geen land dat daadwerkelijk soevereiniteit uitoefent en eigenaar is van een stuk Antarctica. In aansluiting op het Internationaal Geofysisch Jaar 1957/1958 werd in 1959 het - onlangs weer verlengde – Internationaal Verdrag betreffende Antarctica door een twaalftal landen afgesloten. Afgesproken werd dat Antarctica enkel voor vreedzame doeleinden gebruikt zal worden en dat vrijheid van wetenschappelijk onderzoek wordt gegarandeerd. Geen enkele vorm van militaire activiteit is toegestaan en alle territoriale claims zijn bevroren. In 1991 is een aanvullend ‘Environmental Protocol' opgenomen met onder meer afspraken over toerisme. Bij ons bezoek aan Antarctica zullen we deze afspraken strikt naleven. Rederij Bark Europa bv is aangesloten bij de IAATO (International Association of Antarctica Tour Operators), wiens leden zich bezighouden met het verantwoord uitvoeren van expedities naar Antarctica.

Het weer
Het Antarctisch schiereiland, waarlangs de vaarroute van de EUROPA loopt, ligt onder invloed van de milde oceaan. Extreem lage temperaturen zoals die in het binnenland van Antarctica voorkomen, zullen we hier 's zomers niet meemaken. Het weer is erg variabel: De zon schijnt er regelmatig en de temperatuur zal gemiddeld rond de 5 graden Celsius boven nul bedragen. Bij zon en niet al te veel wind is het met een trui aan dek goed vertoeven. Bij een sneeuw- of regenbui is een dikke waterdichte jas echt wel nodig, want dan worden we herinnerd aan het feit dat we in Antarctica zijn, ook al is het zomer.

IJsgang
Naarmate we dichter bij Antarctica komen, lopen we de kans grote tafelijsbergen tegen te komen. IJsbergen zijn meestal goed zichtbaar op de radar. Deze staat tijdens de oversteek, gedurende de korte nachten of bij slecht zicht aan; bovendien zal er altijd iemand op de uitkijk staan. Er is ooit een ijsberg waargenomen met een lengte van 335 kilometer en een breedte van 97 kilometer, ruwweg de omvang van België. Het duurt jaren voor zo'n ijsberg is gesmolten. Zodra ijsbergen van de gletsjers in Antarctica zijn losgebroken, drijven ze met de stroming mee. Ze bereiken soms de Antarctische Convergentiegrens. Een grote ijsberg die wegdrijft naar warmer water, valt uiteen in talloze kleine bergen. De grens van het vaste, voor de EUROPA ondoordringbare pakijs, ligt meestal zuidelijker dan de plaatsen die wij willen aandoen. Maar ook velden van samengedrukt zee- of drijfijs (afkomstig van gletsjers) kunnen ons doen besluiten niet naar een geplande bestemming te varen.

Aan de wal
Het zal niet altijd even makkelijk zijn goede landingsplekken te vinden om dagelijks aan wal te gaan. Steile ijskappen, rotsen en deining kunnen een veilige landing verhinderen. Maar zodra het gelukt is, ligt de Antarctische wereld aan onze voeten. Het terrein is vaak bergachtig. Er is veel sneeuw, waarin men soms tot de enkels wegzakt. Op Antarctica is geen douane of politie. We zullen de internationale afspraken over het gedrag op Antarctica respecteren en uiterst voorzichtig zijn om geen schade toe te brengen aan deze mooie maar fragiele omgeving. We zorgen ervoor dat onze laarzen, kleding en (foto)tassen schoon zijn voordat we aan land gaan en wanneer we weer in de zodiacs stappen terug naar het schip, maken we ons schoeisel wederom schoon. We proberen het afval aan boord zoveel mogelijk te beperken. De bemanning selecteert dagelijks papier, glas, plastic en (platgeslagen) blik . Alle afval gaat terug naar Zuid-Amerika. Etensresten gaan alleen ver uit de kust, buiten de Convergentie Zone, overboord. Ons bezoek zal hoe dan ook altijd sporen nalaten; we moeten ons er dus voortdurend van bewust zijn om zo weinig mogelijk te verstoren.

4. BESCHRIJVING VAN DE EXPEDITIE

Deze reisbeschrijving is gebaseerd op ervaringen die zijn opgedaan tijdens voorgaande seizoenen in Antarctica.
We hebben bij de uitwerking van de te varen route de meest indrukwekkende plekken van toen weer in het programma opgenomen, we hopen ze opnieuw te mogen ontdekken. Echter, de omstandigheden van de Antarctische wildernis zullen uiteindelijk onze dagelijkse bestemming bepalen. Dat is het Antarctisch avontuur.
Het daadwerkelijke verloop van de reis is van weer, wind en ijsgang afhankelijk. Het is daarom zeer goed mogelijk dat er wordt afgeweken van het programma. Kan een locatie niet aangedaan worden, dan wordt er naar een alternatief gezocht. Met de onderstaande beschrijving geven we een beeld van wat u mag verwachten. We hopen dat het een hulp is bij de voorbereiding van uw reis op de EUROPA.

Dag 1: aanmonsteren op de EUROPA in Ushuaia, Argentinië (vr 12-dec)
U bent vanaf 17.00 uur welkom aan boord. De EUROPA ligt afgemeerd aan de grote pier van de ‘Puerto comercial'. Het wordt sterk aanbevolen minimaal 1 dag voor het aanmonsteren aan te komen in Ushuaia, zodat er nog ruimte is indien er een vluchtwijziging plaatsvindt, of indien uw bagage een vlucht later komt. Graag adviseren wij u hoe en waar u hotelreserveringen kunt maken. In dit kleine plaatsje, ook wel bekend als “El Fin del Mundo” (het einde van de wereld), zijn prachtige wandeltochten in de omgeving te maken en kunt u kennismaken met reizigers die net terug zijn van een expeditie of uit andere delen van Zuid-Amerika komen naar de meest zuidelijke stad ter wereld. Een korte taxi rit brengt u naar de haven. Na het opbergen van uw bagage in de hut vertellen de kapitein en de expeditieleider wat er te gebeuren staat. We blijven, weer en wind afhankelijk, ‘s nachts in de haven. Voor u een goede gelegenheid kennis te maken met uw mede opvarenden en wegwijs te worden aan boord.

Dag 2: Vertrek uit Ushuaia (za 13 dec)
De trossen gaan los. Onderweg vertelt de bemanning over de veiligheid en worden we wegwijs gemaakt in de ogenschijnlijke wirwar van lijnen aan boord. We varen tussen de steile heuvels met besneeuwde toppen het Beaglekanaal uit. Met de heersende westelijke winden waarschijnlijk onder zeil. Gedurende de nacht na het passeren van het licht van Kaap Hoorn verlaten we de beschutte kust van Vuurland.

Dag 3 en 4: Drake Passage (zo 14 en ma 15 dec)
Vanaf Kaap Hoorn is de oversteek van de Drake Passage ongeveer 450 mijl. De wateren rond Kaap Hoorn hebben de reputatie stormachtig te zijn. Het kan er inderdaad behoorlijk spoken. De wind varieert van zuidwest tot noordwest; de overtocht is vaak goed bezeild. Tussen de depressies is het rustig. Op enkele oversteken in voorgaande jaren was het zelfs bijna windstil. Kaapse duiven, witkinstormvogels en albatrossen houden ons tijdens de overtocht gezelschap. De albatrossen zijn op de volle oceaan in hun element, zij gebruiken de wind om moeiteloos duizenden mijlen te zweven, op zoek naar voedsel. Onderweg kunt u de bemanning helpen met het sturen, zetten, wegnemen en opdoeken van de zeilen.

Dag 5: IJsbergen in Antarctische wateren (di 16 dec)
We komen nu echt in de buurt van het Antarctische continent en kijken uit naar ijsbergen. Grote tafelijsbergen zijn op de radar zichtbaar, de kleine niet altijd. De nachten zijn gelukkig kort op 59 tot 61 graden zuid. Het is een onvoorstelbare ervaring als we de grote spierwitte vlakken van ver op de horizon waarnemen. Wat zijn ze groot, en hoog. Dit is het eerste signaal dat we echt de grote witte massa van Antarctica aan het naderen zijn. We hopen vanavond het anker te kunnen laten vallen in een beschutte baai van Barrientos Island.

Dag 6: Ten anker bij Barrientos Island op de Aitcho Islands (wo 17 dec)
Overal om ons heen duiken pinguïns in en uit het water. De bemanning brengt ons met de bijboten aan wal. We delen het strandje met de ezels- en de kinbandpinguïns. Ze kruipen met ons mee de heuvel op, waar aan de andere kant de jonge zeeolifanten brullen. Ze gebruiken de echo van de berghelling erachter om hun gebrul nog indrukwekkender te maken. De Aitcho Islands horen tot de South-Shetland Islands en zijn niet geheel bedolven onder de ijskap. In de kleurenpracht van de korstmossen hebben de reuzenstormvogels en grote jagers hun nestplaatsen gevonden.

Dag 7: Yankee Harbour of Hannah Point (do 18 dec)
We vertrekken bijtijds. Onderweg zien we voor het eerst de spierwitte ijskliffen. Ook wordt de kans steeds groter dat we vermaakt worden door bultrugwalvissen. Rustende pinguïns op ronddrijvende ijsschotsen zullen we zeker tegenkomen. Misschien gaan we nog wel een kijkje nemen bij Edinburgh Hill, een steile rots die bijna loodrecht uit het water omhoog komt. Dichterbij zal blijken dat de rots uit basalt, gestold magma uit het binnenste van een vulkaan, bestaat. Door de druk van onder is deze gestolde ‘plug' omhoog gestuwd. Tot een uitbarsting is het tot nu toe niet gekomen, hoewel we in een vulkanisch actieve zone zitten. Als we bij Yankee Harbour aankomen, lijkt het wel alsof de pieren van de baai door mensenhanden zijn aangelegd. De natuur heeft hier echter alleen haar werk gedaan. Het strand is dicht bevolkt door een kolonie ezelspinguïns. Hier en daar zien we een enkele weddellzeehond en pelsrob. Afhankelijk van het weer en andere factoren wordt onze bestemming vandaag Hannah Point. Dit is een onbeschut schiereiland aan de zuidoostkant van Livingston Island met eveneens een onvoorstelbaar rijk dierenleven. Vogelaars kunnen hier poolkippen, kaapse duiven, reuzenstormvogels en grote jagers waarnemen, naast ezels- en kinbandpinguïns en misschien een macaronipinguïn.

Dag 8: Deception Island (vr 19 dec)
Nog verder naar het zuiden ligt Deception Island op 63 graden zuiderbreedte. De EUROPA vaart de krater van deze vulkaan binnen door een nauwe opening, genaamd ‘Neptune's Bellows', en laat het anker vallen bij de restanten van een oud walvisstation. De gebouwen werden later gebruikt als basis voor wetenschappelijk onderzoek, maar werden in 1969/1970 verlaten vanwege een vulkaanuitbarsting. Een wandeling naar ‘Neptune's Window' biedt een prachtig uitzicht op de steil naar beneden lopende rotsen aan de buitenkant van de krater. Ook is het uitzicht op de krater indrukwekkend. Iets verder binnen in de krater kunnen echte waterliefhebbers baden in het geothermisch verwarmde water, mits het getij mee zit. Er is nog steeds vulkanische activiteit in dit gebied. De watertemperatuur kan wel oplopen tot 50 graden Celsius, terwijl het daarnaast ijskoud is.

Dag 9: Trinity Island (za 20 dec)
We verlaten Deception Island en zetten we koers naar het zuiden. Bij de doorgang tussen Spert Island en Trinity Island laten we het anker vallen. Met de bijboten varen we door een buitenaards ijslandschap. IJspaleizen die door Gaudi ontworpen hadden kunnen zijn, met fraaie toegangspoorten en openluchtbalzalen, afgezet met kristalheldere ijsspegels. Hier en daar schittert blauw licht door het ijs. Het water heeft een turquoise kleur door het witte ijs. Een indrukwekkende wereld met beeldhouwwerken gemaakt door de temperatuursverschillen van water en wind. Soms treffen we hier een zeeluipaard aan.

Dag 10: Gouvernøren Harbour (Enterprise Island) of Cuverville Island (zo 21 dec)
Gouvernøren Harbour ligt tussen een groep eilanden die in het begin van deze eeuw de thuisbasis vormden voor walvisvaarders. De baai is vernoemd naar de walvisvaarder ‘GouvernØren' die hier in 1916 is gestrand en waarvan de voorste 25 meter van het schip nog steeds boven water uitsteekt. Dit wrak vormt nu een broedplaats voor Antarctische sterns. Overal langs de kusten zoeken walvissen naar krill, de belangrijkste voedselbron voor alle dieren op en om Antarctica. Tijdens voorgaande reizen waren we meerdere malen getuigen van bultrugwalvissen die krill bij elkaar hapten. Hier hebben we ooit eens het geluk gehad, de blauwe vinvis te zien; met een lengte van zo'n dertig meter het grootste zoogdier ooit. Cuverville Island valt op door rode en groene korstmossen. Hier huizen Dominicaanse meeuwen, veel grote jagers met kuikens, en een van de grootste kolonies Ezelspinguïns van het schiereiland.

Dag 11: Continentale landing te Paradise Harbour of Neko Harbour (ma 22 dec)
De vroege vogels aan boord halen het anker op. We varen verder naar Paradise Harbour of Neko Harbour.
Hier rijzen de gletsjers, enorme muren van blauw en wit, uit zee. Geregeld horen we het ijs kraken en zien we het scheuren. Op verschillende plekken zien we grote brokstukken ijs naar beneden komen. Soms schuift een tientallen meters hoge muur van ijs langzaam naar beneden. Met een donderend geluid en enorme stofwolk stort de ijsmassa het water in. De vloedgolf doet het schip meedeinen. De ervaring om zelf midden in dit waanzinnige natuurgeweld te zitten is onbeschrijfelijk. Hier zetten we ook voor het eerst echt voet op het continent dat Antarctica heet.

Dag 12: Argentine Islands (di 23 dec)
Een lange maar veelbelovende vaardag ligt voor de boeg. We zetten koers naar ‘Kodak Crack', ofwel Lemaire Channel. Aan weerskanten van het smalle kanaal torenen bergmassieven 1000 meter hoog op. Op de ijsschotsen rondom ons liggen krabbeneterzeehonden. De meesten van ons zullen aan dek willen zijn om al het moois te fotograferen en filmen. Vervolgens varen we Penola Strait binnen. Tijdens onze vorige Antarcticareizen was het hier dikwijls bezaaid met ijs en konden we er maar met moeite een weg door banen, zigzaggend om de ijsbrokken heen. Vanwege de zware ijsgang is op enkele eerdere tochten besloten niet verder zuidelijk, naar de Argentine Islands te gaan. Als de ijsgang het ons toestaat, varen we aan het einde van de dag de archipel van Argentine Islands binnen. Voorzichtig banen we ons een weg tussen rotseilandjes en ijs. We ankeren op 65 graden zuiderbreedte, de zuidelijkste bestemming van onze reis. Mogelijk bezoeken we dezelfde avond nog de Oekraïense basis Vernadsky. Hier worden we rondgeleid door de wetenschappers, die ons een indruk geven van hun werkzaamheden. Ten anker in een baai als deze, dienen we behoedzaam te zijn voor een verandering van de windrichting. Die kan pakijs plotseling opstuwen en de ingang blokkeren.

Dag 13: Petermann Island (wo 24 dec)
Vanaf de Argentine Islands vinden we een weg tussen de rotsen en het ijs naar buiten. Enkele uren later gaan we alweer ten anker, ditmaal bij Petermann Island. Voor het eerst zijn we op een plek waar Adéliepinguïns broeden. We zien hoe druk ze zijn met het grootbrengen van hun hongerige jongen. Terwijl een kuiken half verdwijnt in de snavel tijdens het voederen, jatten de buren steentjes van het nest om hun eigen nest beter te beschermen. Ondertussen vliegen grote jagers over de kolonie op zoek naar jonge of verzwakte kuikens. Het eiland kan bogen op een rijke geschiedenis. De Franse onderzoeker Charcot heeft hier in 1909 overwinterd met zijn schip de ‘Pourquoi Pas'. Het schip, met ongeveer de afmetingen van de EUROPA, lag gemeerd in het baaitje Port Circumcision (de aankomst was op 1 januari 1909, een katholieke feestdag vanwege de besnijdenis van Jezus). Om zeker te zijn dat tijdens de winter grote ijsbergen buiten de baai zouden blijven, spanden de mannen kabels en kettingen voor de ingang en stelden zo het schip veilig.

Dag 14: Port Lockroy (do 25 dec)
Door het Lemaire- en het Peltier Channel bereiken we de baai bij Port Lockroy. Aan land, tussen de rotsen, zien we hoe de blauwoogaalscholvers hun jongen groot brengen. Hier staat het oudste Britse station in Antarctica, thans goed onderhouden en aangemerkt als monument. Meestal wordt deze basis bemand door drie Britten. Wij gaan aan hier aan land om het oude station te bekijken. Hier kunnen we ansichtkaarten en postzegels kopen. De beschreven kaarten kunnen hier ook worden gepost, waardoor u het thuisfront een groet kunt doen vanuit het zuidelijkste postkantoor ter wereld! Op Port Lockroy onderzoekt men de invloed van toeristen op het broedsucces van de ezelspinguïns. Een klein stuk eiland mag u daarom niet betreden. Van bovenaf is goed te zien dat pinguïns zeevogels zijn: ze schieten door de ondiepe baai als ware het echte vissen.

Dag 15: Dorian Bay (vr 26 dec)
Vandaag bezoeken we Dorian Bay. Hier bevindt zich Jabet Peak met daarnaast een prachtig witte ijskap die in het verleden aan het begin van het zomer seizoen wel als landingsbaan werd gebruikt. Hier kunnen wij niet overheen lopen, want er bevinden zich diepe spleten die zijn toegedekt met sneeuwbruggen. Dorian Bay is een prachtige baai, waar we ezelspinguïns en af en toe een Weddell zeehond tegenkomen. Aan het eind van de middag nemen we afscheid van deze mooie plek en varen we via het Schollaert Channel richting de Melchior Islands. Op vorige reizen kregen we hier soms een waardig afscheid van het continent van orka's, die hier in groepsverband jagen. Een aantal, aan de vinnen te zien volwassen vrouwtjes met jongen kwam ongelooflijk dicht bij het schip. Ze hielden ons zo lang gezelschap dat we uitgebreid de kans kregen te fotograferen en te filmen. Met de achtergrond van ijsbergen en zonbeschenen bergen zijn dat mooie plaatjes voor thuis geworden.

Dag 16: Melchior Islands (za 27 dec)
's Ochtends maken we een laatste rondvaart langs de Melchior eilanden. We nemen kaart en kompas mee en navigeren met de zodiacs tussen de talloze eilandjes en nauwe doorgangen, geflankeerd door gletsjers. Hier treffen we soms pelsrobben en laag over het water fladderende Wilson's stormvogeltjes. Rond de middag nemen we afscheid van Antarctica. We verlaten de beschutte wateren en beginnen aan de oversteek naar Zuid Amerika. Bij helder weer blijven Anvers Island op een afstand van 100 mijl en Mount Francais met zijn bijna 3000 meter hoge top nog wel een dag zichtbaar.

Dag 17: Drake Passage (zo 28 dec)
We lopen weer zeewachten en krijgen tijd om alle indrukken die onderweg zijn opgedaan, tot ons te laten doordringen. Albatrossen en misschien ook Zandloperdolfijnen houden ons weer gezelschap . En maar hopen dat de wind in de goede hoek zit, zodat we snel de Drake Passage over kunnen zeilen.

Dag 18: Drake Passage en Kaap Hoorn (ma 29 dec)
Voordat we Kaap Hoorn in zicht krijgen, hebben we misschien Diego Ramirez Island al in het vizier gehad. Als de tijd en weersomstandigheden het toelaten varen we dicht onder de beruchte kaap en komen dan in de beschutting van de eilanden van Vuurland. De Drake Passage zit er dan weer op.

Dag 19: Patagonie en Tierra del Fuego (di 30 dec)
Als de oversteek door de weersomstandigheden wat langer duurt, dan zitten we deze dag nog op zee. Maar we hopen de chaos van eilanden en rotsen van Tierra del Fuego vandaag aan bakboord te hebben. De eilanden zullen na Antarctica ongekend groen aandoen. Wilde ganzen, zo'n 150 verschillende soorten vogels, bevers en ratten darren in deze eenzaamheid rond. De eilanden en fjorden zijn ongekend groen. Magelhaen pinguïns, zeeleeuwen, aalscholvers en condors zijn de bewoners van deze prachtige regio. Hier zijn we al vaak verwelkomd door een groepje Peale dolfijnen die enthousiast met ons mee zwemmen.

Dag 20: Beagle Kanaal (wo 31 dec)
We wachten op de loods, die ons verplicht gesteld wordt door de Argentijnen, om ons naar Ushuaia te begeleiden. Misschien is er een mogelijkheid voor een bezoek aan Harberton, de historische Engelse missiepost. Hier is ook het zeezoogdierenmuseum Acatushún, met skeletten van walvissen, dolfijnen en robben, maar ook veel uit de wijde omgeving afkomstige vogels.

Dag 21: Terug in de haven van Ushuaia (do 1 jan)
We zijn niet ver meer van Ushuaia, maar er staat ons deze laatste dag aan boord nog meer te wachten. Vlak voor de haven van Ushuaia varen we langs het rotseilandje Islas de Lobos, vol met zeeleeuwen. Houdt uw verrekijker dus nog even bij de hand. Grote volwassen mannetjes liggen met een waakzaam oog hun harem te beschermen tegen indringers. Een pelsrob zit met zijn trotse houding een stukje verderop en elke vrije meter wordt ingenomen door zo'n 15 blauwoogaalscholvers. Het zit vol! Als we ten slotte de rood-witte vuurtoren ‘Les Eclaireurs' zien, krijgen we ook Ushuaia in zicht en meren we af in de haven. De bewoners van Ushuaia kijken uit over het Beagle Kanaal. Ushuaia was tussen 1884 en 1947 een strafkolonie voor politieke gevangenen en criminelen. Nu leven er in dit zuidelijkste stadje van de wereld 60.000 mensen. In het winkelstraatje is er volop gelegenheid om souvenirs te kopen.

Dag 22: Afmonsteren in Ushuaia (vr 2 jan)
De tassen worden gepakt en dan zit het erop. Na het ontbijt nemen we afscheid van elkaar en stappen in de taxi's op de kade. De vliegreis naar huis begint. Antarctica zal waarschijnlijk voor iedereen een onvergetelijke belevenis geweest zijn. Een aantal van ons zal zijn bevangen door de poolkoorts, die nooit meer schijnt over te gaan!